Uit de doeken.

't Is een jaarlijkse traditie waar ik zelf misschien nog reikhalzender naar uitkijk dan zij die ervan meegenieten. Dat geldt misschien wel voor de meeste dingen die ik verzin: niemand zit erop te wachten. Maar de voorpret tijdens het bedenk- en creatieproces geeft zoveel voldoening, dat het waarlijk het mooiste cadeau is dat ik mezelf tijdens de eindejaarsperiode kan schenken. Zowel voor het inpakken van de kerstcadeaus als voor de nieuwjaarswensen des huizes probeer ik het over een originele en liefst zo milieuvriendelijk mogelijke boeg te gooien. Van cursusblokken, vintage kaftpapier, gerecupereerde zijdevelletjes tot reclamekaartjes en verschenen karton: de opties uit mijn bijeengezamelde stock zijn legio.

    Soms moet ik valsspelen, door ingrediënten aan te schaffen die ik niet in huis heb. Zeep bijvoorbeeld, om andere zeepjes van te maken. Of bijenwas om, met het grootste geklieder uit de geschiedenis der knutselwerken, kaarsen van te fabriceren. Ook voor het dubbel gelaagde experiment 'Inpakken met natuurlijk gekleurde stof' had ik geen materiaal voorhanden. Om de investering te optimaliseren, heb ik maar meteen het nieuwjaarsgadget aan deze uitgave gekoppeld. Twee voor de prijs van een.

    Over tarieven gesproken: bij de Zeeman koop je drie hydrofiele luiers voor € 2,99. De textuur van dat katoen transformeert in haar gewassen versie in het heerlijk gewafelde mousseline. Niet de saus, wel de stof. Die dankt haar naam trouwens aan de Iraakse stad Mosul, waar het volgens de overlevering (Wikipedia dus) voor het eerst vervaardigd werd. En zo kreeg dit project ineens ook brandend actuele meerwaarde.

VOORAF

Hoe simpeler, hoe beter. Dat geldt voor alle DIY's die ik onderneem. Het voorbereidende online speurwerk via allerhande zoekmachines filterde alle recepturen of handleidingen die neigen naar urenlange processen of ingewikkelde tussenstappen. Voordeel: tijdswinst. Nadelen, zo nu en dan: fiasco's. Zo ook in dit verhaal. In mijn drang naar rechttoe rechtaan focuste ik me op de gidsen die hun stoffen vooraf niet wasten. Daarbij zag ik het niet onbelangrijke feit over het hoofd dat de mijne gloednieuw waren en dus minder ontvankelijk voor de kleur van natuurlijke producten. Ook fixatie die meer werk vroeg dan het weken in azijn vond ik te veel gedoe.

    Maar na die eerste poging om eet- en composteerbare ingrediënten in water te koken, ze te verwijderen, het overgebleven vocht opnieuw in te koken om er vervolgens urenlang stof in te weken, bleek het zure huishoudgoedje alleen niet te volstaan om intense kleuren te bekomen. Zonde van die prachtige lila rode kool- en roestbruine kurkuma met baking soda-tinten.

TWEEDE ZIT

Opnieuw aan de slag dan maar. Na de doeken in de wasmachine te zwieren mochten ze tot twee keer toe in een badje van sojamelk toeven. Dat klinkt even vies en stinkend als het was. De hobbykamer heeft een week lang naar bedorven bonen geroken. De stoffen deden dat zelfs na het opnieuw kleuren, drogen en uitwassen permanent. Al een geluk dat het nieuwjaarsproject met intense, allesoverheersende geuren te maken had. Maar daarover verder meer. 

Rechts: de doeken na de eerste, mislukte kleurbeurt - flets lichtroze en -geel.
Links: de fletse doeken na twee melkbadjes, stijf van de soja - geur en substantie.

De drie ingrediënten die de finale selectie haalden. 

Van boven naar onder: 

1. Schil van rode ui, avocadopitten en - schillen,
voor een oranje-rozige kleur

2. Zwarte thee, voor een bruin-okergele kleur

3. Hibiscus, voor een vale paars-rozige kleur

ECOLOGISCHE KERSTSTAL

De intensiteit van de kleuren is deze keer veel groter. Desondanks hou ik mijn hart vast tijdens het finale uitspoelen en -wassen. De originele instructie dicteerde namelijk om het sojabad tot drie keer te herhalen, de doeken tot drie weken te laten uitdrogen én ze na het spoelen nog een week te laten hangen. Maar omdat de stank echt niet te houden was, de tijd beperkt en mijn geduld op, deed ik het op mijn manier en op hoop van zegen. 

  En kijk, na het drogen en gladstrijken van de doeken is alleen de hibiscuskleur valer, maar naar mijn bescheiden mening ook mooier geworden. Aan de genoegens komt maar geen einde als de op Japanse wijze ingewikkelde cadeaus een streling voor het oog vormen. Met een beetje fantasie spot je kindeke Jezus, Maria, de os, de ezel, een strak ingerichte kerststal en een emmertje mirre in deze opstelling:

En dan, van zodra de viering van de Heiland zijn geboorte achter de rug, alle spijs en drank verteerd en de DIY-verpakking uit de papierbak geplukt is, volgt het tweede luik van dit prettige feest: knippen, naaien en vullen. Met dank aan de stikmachine en opfrisles van mijn meest creatieve vriendin rijg ik in geen tijd (ok, een paar uur, gekeuvel incluis) zestig lapjes tot zakjes. 

    De mengeling van gedroogde lavendel, hop (bijzonder slaapverwekkend plantje), lijnzaad (voor de gelijkmatige verdeling) en extra etherische olie van lavendel blijkt niet alleen een genot om te betasten van zodra ze in een zakje zit, het aroma is ook krachtig genoeg om die van zure plantaardige melk te verdrijven. Win-win. 

ROES UITSLAPEN

In de krochten van mijn stock vind ik een blikken doosje vol charmante oude knoopjes, die ik als sluiting aan het zakje en het begeleidende wenskaartje verbind tijdens het kijken naar Netflix en het luisteren naar een podcast (S-Town, ook zonder naald en draad de moeite). Win-win, alweer. Het effect van de geurmix zindert een week na de inpakfase nog steeds na in alle ruimtes, tot zelfs in het slaapvertrek, waar het uiteindelijk dienst moet zien te doen. Als slaapzakje, voor een verkwikkend 2020. 

   Alles bij elkaar ben ik ongeveer een maand in de weer geweest met surfen, schillen, koken, zeven, wassen, roeren, wringen, wachten, vouwen, knopen, knippen, stikken, vullen, typen, naaien en opruimen. En dan moet het verdeelgedeelte nog komen, waarbij de ooh's en aah's niet eens niet zullen opwegen tegen de vele vreugdegolven die ik tijdens het maakproces heb mogen ervaren. Ondanks de tegenslag. 

   Dit was met stip het meest bevredigende creaproject tot nu toe. Al kan die overwinningsroes ook aan de bedwelmende geur in huis liggen. Benieuwd wat ik volgend jaar uit mijn - tegen dan vast met avocadopitten gekleurde - mouw zal schudden. 

INSTRUCTIES* 

1. Bereid de stof voor door hem te wassen (60° of meer). 

2. Wol en zijde hoeven niet voorbehandeld te worden, katoen en linnen laat je een nacht lang in een bad van 1 liter sojamelk en 4 liter water weken. Wring de stof uit en laat hem drogen aan een wasrek. Herhaal tot twee keer. 

3. Je kan de stof onmiddellijk kleuren of hem laten uitdrogen tot drie weken voor het beste effect. 

4. Voor het onttrekken van kleur uit je ingrediënten geldt de vuistregel om ze een half uur tot een uur te laten sudderen en ze vervolgens een nacht te laten intrekken. 

5. Zeef de ingrediënten uit het gekleurde water en laat dat opnieuw koken alvorens de stoffen erin onder te dompelen. Laat ze sudderen voor ongeveer een uurtje en laat een nacht intrekken voor de sterkste kleur. 

6. Wring je stof niet meteen uit na het kleuren, maar laat haar uitdruppen en drogen aan een rek voor een week. Een dag is, als je zoals ik geen tijd hebt, ook voldoende voor een wauw-effect. 

7. Spoel de stof uit met pH-neutrale zeep om zo weinig mogelijk kleurverschillen te krijgen. 

    Volgens diverse bronnen kun je je pannen, potten en ander gereedschap beter niet meer gebruiken om mee te koken, maar ik heb de mijne goed uitgewassen en zag verder geen reden om het niet te doen. Ook wordt er aangeraden de kamer tijdens het proces te verluchten en beschermende handschoenen en kledij te gebruiken, maar ik deed dat niet en ben nog steeds in leven.  

   Bovendien was je eventuele vlekken op je kleren er heel gemakkelijk weer uit. Zo niet, weet dan dat natuurlijke kleuren niet zo lang meegaan als synthetische. Mettertijd zullen ze vervagen door zonlicht of door ze herhaaldelijk te wassen. Je kan je kleuren altijd weer opfrissen door ze met dezelfde plant of hetzelfde kruid te herkleuren, of ze een nieuwe laag te geven met een ander stuk voedsel. Misschien een uit deze kleurenwaaier aan mogelijkheden: 

- kurkuma (geel)

- sumak (rood-paars)

- granaatappelschil, wortels of gele uischil (oranje)

- wortelloof, spinazie of brandnetelthee (groen)

- zwarte thee, koffie of walnootbolsters (bruin)

- rode uischil, rode biet, avocadopitten en - schillen (roze)

- zwarte bonen, hibiscus of rode kool (paars)

- rozemarijn (grijs)

*(vrij naar die van ethical unicorn)